Ծննդոց 22:7, Ելից 12:13, Յովհ. 1:29, Յայտ. 5:6

Պելճիքայի եկեղեցաշէնքերէն, տաճարներէն մէկուն մէջ կը տեսնես նկարչական աշխարհի հրաշքներէն մէկը, որ կը կոչուի «Սուրբ Գառնուկին Պաշտամունքը»: Այս նկարը ստեղծագործութիւնն է երկու եղբայրներու որ կը ներկայացնէԱստուածաշունչի բաժիններէն մէկը, Յայտնութեան 7րդ գլուխը ուր կը նկարագրուի փրկեալներու մեծ բազմութիւն մը երկինքի մէջ: Աստուածաշունչի տիրական նիւթերէն մէկն է Գառնուկը: Եկուր ինծի հետ եւ ցոյց տամ Գառնուկը, Ան պիտի խօսի մտքիդ, սրտիդ եւ մեղքերուդ: Սկսելու համար, սակայն պէտք է երկու ճշմարտութիւններ շեշտել.- Առաջին- Գառնուկը ուրիշ որեւէ կենդանիէ աւելի զոհի նշան է- ինչո՞ւ, թերեւս խոնարհութեան, մաքրութեան եւ անվնասութեան համար: Չենք կրնար գիտնալ թէ ինչո՞ւ Աստուած գառնուկը ընտրեց որպէս զոհի նշան. ինչ ալ ըլլայ իրողութիւն է, գառնուկը զոհն է: Երկրորդ- Աստուածաշունչի մէջ գառնուկը Տէր Յիսուսը կը ներկայացնէ: Շատ հազուագիւտ է տեսնել գառնուկը առանց անոր ետին, շուքին մէջ տեսնելու Յիսուսի կեանքն ու մահը:

Հիմա եկուր միասին չորս նկարներ դիտենք, որոնք բոլորն ալ, կամ դէպքեր են կը նային Յիսուսի եւ կամ դէպի յառաջ կը մատնանշեն Անոր: …Գառը Ո՞ւր է.- Գրեթէ գառին առաջին յիշատակութիւնն է Աստուածաշունչին մէջ: Այս հարցումին հետ առնչուող բաժինը Աստուածաշունչի զգայացունց պատկերներէն մէկն է: Աբրահամ գիտակից է որ Աստուած կանչած է զինք, ու գիտակից է նաեւ թէ իր որդին զոհելու է, որպէս հնազանդութեան եւ նուիրման նշան, ահաւասիկ սարսափելի փորձառութիւն մը եւ պայքար մը: Երկու կարելիութիւններ կային, եթէ չի հնազանդէր, ուխտի արմատները, Աստուծոյ վստահութեան եւ հնազանդութեան, պիտի քանդուէր, իսկ եթէ հնազանդէր այդ ուխտին պտուղը, սերունդը պիտի կորսուէր: Ամէն անգամ երբ Աբրահամ կացինը կը բարձրացնէր փայտ պատրաստելու, ամէն անգամ որ էշը կը զինչէր եւ ամէն անգամ առաւօտուն զով օդը կը փչէր, Աբրահամ շարունակ կը լսէր Աստուծոյ անսխալ կանչը,…առ քու որդիդ եւ ողջակէզ ըրէ…: Բայց բան մը սխալ է, նոյնիսկ Իսահակ կը զգայ եւ հարց կու տայ, «ահա կրակն ու փայտը, բայց ողջակէզ ըլլալու գառը ո՞ւր է»: Աբրահամ կ’ըսէ «պիտի պատրաստէ»: Ահա անբնական ուժեղ արտայայտութիւն մը «Աստուած պիտի պատրաստէ» ինչ որ է պէտքը եւ լաւագոյնը: Կարգ մը բաներ յստակ են, – Աստուած իրաւունք ունի պահանչելու եւ ակնկալելու, եթէ Աբրահամի նման ուխտի յարաբերութեան մէջ ենք, -Աստուած մեզի քանդելու պէտք չունի, որպէսզի օրհնէ (Իսահակ զոհ չեղաւ):

Երբ արիւնը տեսնեմ… Այս նկարին ետին կը տեսնենք յամար, տգէտ ու հպարտ Բարաւոնը եւ հարուածները կու գան Եգիպտոսի գլխուն: Աստուծոյ թելադրութիւնը իր ժողովուրդը ազատելու համար կ’ըլլայ գառնուկ մը առնել, արու, անարատ, մէկ տարեկան, 14րդ օրը մորթել ու արիւնը քսել դրանդիքներուն ու վերի սեմին վրայ: Անոնք հնազանդեցան ու կէս գիշերին հրեշտակը անցաւ ու մահով զարկաւ: Անոնք գառնուկին արիւնով ազատեցան: Որքան ատեն որ տաճարը գոյութիւն ունէր թէ առաւօտուն եւ թէ իրիկունը գառնուկ մը կը մորթուէր որպէս զոհ: Իսկ մենք գառնուկի պէտք չունինք, որքան ալ անարատ ըլլայ կատարեալ չէ: Մենք կատարեալ գառնուկ չունինք Աստուծոյ տալու մեր մեղքերուն համար: Բարի լուրը այն է թէ Աստուծոյ տուած Գառնուկին քով բոլոր գառնուկները տկար կը մնան:

Ահա Աստուծոյ Գառը… Յովհաննու Աւետարանին առաջին գլխուն նախորդող համարներուն մէջ Յովհաննէս Մկրտիչը կ’երեւի որ կը մատնանշէ Յիսուսի, իսկ Յիսուսը կ’երեւի որպէս մեղք կրող կամ վերցնող:Երբ Յիսուս Պիղատոսի առջեւ էր Հրեաները ներս չմտան, որպէսզի զատկի համար անմաքուր չ’ըլլան: Յոյժ կարեւոր է տեսնել զատկի զոհին ժամանակն էր Յիսուսի խաչելութիւնը: Կէսօրէն մինչեւ ժամը 3-ը ամէն ընտանիք գառնուկ մը կը բերէր տաճար, քահանան կը մորթէր ու արիւնը զոհի սեղանին վրայ կը հոսէր եւ գառնուկը որպէս զատկի ճաշ պատրաստութեան համար ընտանիքին կը տրուէր: Յովհաննէս կ’ըսէ թէ այդ օր ուրիշ բլուրի վրայ ուրիշ գառնուկ մը  մորթուած է, Աստուծոյ Գառնուկը որ աշխարհի մեղքը կը վերցնէ, որուն համար Եսայի մարգարէն ըսած է, «մորթուելու տարուող ոչխարի պէս»:

Դարերու հազարաւոր գառնուկները մարդկային մեղքը չեն վերցնէր, այլ միայն Աստուծոյ Գառը: Գառնուկը արժանի է զօրութեան… Յայտնութեան մէջ Յիսուսի քաղցր անունը Գառնուկ է: Այս անունը 29 անգամներ տրուած են մեր Տիրոջ եւ 4րդ-5րդ գլուխներուն մէջ երկինքի հիասքանչ տեսարան մը կայ, Աստուծոյ ներկայութիւնն ու փառքը լեցուցած են երկինքը ու կը տեսնենք Գառնուկը գահին քով կայնած:Ահա 7րդ գլխուն մէջ անիկա փրկող Գառնուկն է, միայն այս Գառնուկին արիւնով մարդուն փրկութիւն կայ: Մեր Տէրը յաղթական Գառնուկն է, որով ամէն լեզուէ, գոյնէ, ժողովուրդէ եւ ազգէ փրկուածներ հաւաքած է ու կը հաւաքէ, որովհետեւ յաղթանակը շահած է: Գառնուկը Աստուծոյ հայթայթածն է Աբրահամի օրերուն եւ մեր օրերուն: Յայտնութեան 14րդ գլխուն մէջ փրկեալները նոր երգ մը կ’երգէին Գառնուկին, այդ երգը ամէն մահկանացու էակ, հոս երկրի վրայ սորվելու է, որպէզի կարենայ երկինքի մէջ երգել:

© 2018 by Dikran Shanlian, Originally Published in «Բարի Լուր» Տարի 26,  Թիւ 227

Ելից 2:15

Նոր Տարուան ուխտերդ, խոստումներդ արդեօք գրա՞ծ ես:

Այն բոլոր տարեկան որոշումներդ, նիհարնալու, հաշտուելու, խնայելու, ծառայելու եւ յարաբերելու արձանագրա՞ծ ես:

Ամէն տարեմուտի բոլորս ալ այսպէս կամ այնպէս կը մղուինք որոշումներ առնելու: Անշուշտ կը սիրենք այն գաղափարը թէ հին տարին ետեւ կը թողունք իր բոլոր սխալներով, պրկումներով, մեղքերով ձախողութիւններով ու սայթագումներով եւ կ’որոշենք թարմ, նոր սկիզբ մը ունենալ:

  Մովսէս Նոր սկիզբ մը պէտք ունէր, մինչ նստած էր ջրհորին քով Մադիամու երկրին մէջ (Մադիամուն ներկայ Յորդանանի եւ Սէուտական Արաբիոյ կողմերն է):

Ինչպէ՞ս այդտեղ հասաւ: Եգիպտացին որ իր եղբայրներէն մէկուն կը ծեծէր սպաննեց, սակայն ամբողջ դժուարութիւնը Եգիպտացիները չէին: Երկու Եբրայեցիներ ալ կը կռուէն, Մովսէս ուզեց միջամտել, անոնցմէ մէկը ըսաւ, «Զիս ալ կ’ուզես մեռցնել ինչպէս Եգիպտացին մեռցուցիր»: Փառաւոն կ’ուզէր Մովսէսը մեռցնել ու ինք անոր երեսէն փախաւ:

Ա- Իր աքսորին պատճառը իր անփթութիւնն էր.- Մովսէս անզուսպ, վայրենի հակազդեցութիւն ունեցաւ:

Յաճախ անխոհեմ արտայայտութիւններով եւ որոշումներով մենք մեզ կը գտնենք հորերու քով, պատճա՞ռը մեր կատարած արարգներն են: Հաւանաբար մենք լաւագոյնին նպատակ ունէինք, բայց մեր գործերը եւ մեր շուրջը եղող պարագաները պատճառ եղան աղէտալի արդիւնքի:

Բ- Իր աքսորը նաեւ ուրիշներու պատճառով էր.- Մովսէս շուրջը նայեցաւ, տեսաւ թէ մէկը չկայ, ապա Եգիպտացին սպաննեց, ու դէպքին մասին լսուեցաւ: Ո՞վ կրնայ պատմել, Եբրայեցին որո՞ւ համար իր կեանքը վտանգեց: Երբեմն անձերու կ’օգնես, անոնք զբաղուած են ինքզինքնին ազատելով ու չեն մտածեր քու մասիդ:

Մովսէս անապատին մէջ բնակեցաւ, ամուսնացաւ եւ հովիւ եղաւ: Այդ օրերէն 40 տարիներ անցան եւ Մովսէսի պատմութիւնը կարեւոր ճշմարտութիւններու յայտնաբերման միջոց եղաւ, որոնք կրնան մեզի օգնել երբ կը փափաքինք նոր սկզբնաւորութիւն մը ունենալ:

1- Մովսէսի կոչը սկսաւ Աստուծոյ կոչով.- Մովսէս անապատի մէջ 40 տարիներու ընթացքին Աստուծոյ չփնտռեց: Աստուած Մովսէսի ետեւէն էր: Աստուած չէ հետաքրքրուած մեր կեանքի մնացեալ օրերը հորերու քով անցնելով: Արդեո՞ք քու կեանքիդ հեզասահութիւնը խանգարուեցաւ դէպքով մը կամ արկածով մը: Ընդհանրապէս այդպիսի օրերէն ետք է որ Աստուած մեզի աւելի կը գործածէ:

 2- Մովսէսի Նորը իրականացաւ իր պատասխանով.- Ի’նչ որ պիտի պատահէր կախեալ էր Մովսէսի կամեցողութենէն, Աստուծոյ կոչին անսալէն: Սկիզբը դժկամեցաւ, չուզեց: «Ես ո՞վ եմ», դուն այդպէս խորհա՞ծ ես: Ես արժէք մը չունիմ:

Աստուած պատասխանեց, հարց չէ թէ դուն ով ես, կարեւորը` «Ես ո՞վ եմ, կ’ըսէ Աստուած, Ես քեզի հետ պիտի ըլլամ»: Ես բաւական բան չեմ գիտեր, նոյնիսկ անունդ չեմ գիտեր, Տէրը կ’ըսէ, «Ինչ որ պէտք ունիս գիտնալու կ’ըսեմ»: Քրիստոսի հետեւողները, դուն եւ ես, ամէն բան չենք գիտեր, բայց տրուած տեղեկութիւններուն վրայ հաւատքով կը շարժինք ու կ’ապաւինինք Անոր որ պէտքին համաձայն գիտութիւն կու տայ:

«Ես ճարտարախօս չեմ», Ով Աստուած ես նոր սկիզբի մը պատրաստ չեմ, թերեւս բաներ կը պատահի եւ ես փորձառութիւն չունիմ: Աստուած կ’ըսէ, «Կ’օգնեմ խօսելու եւ…օգնական մըն ալ կու տամ քեզի»:

Իր կոչը կատարելու, իրականացնելու համար Աստուած պիտի հայթայթէ մեր պէտքերը:

3- Մովսէսի նոր սկիզբը արգելքներ ունի.- Աստուած կու տայ նոր սկիզբ, նոր օր, նոր շաբաթ, ամիս եւ տարի, սակայն արգելքներ կան, որոնք յաղթահարելու ենք, Աստուծոյ օգնութեամբ անպայման կրնանք:

– Տարիքը կը յաղթահարուի: Յաճախ կը խորհինք թէ ասկէ վերջը դժուար է փոխուիլ, ուշադի՛ր, Մովսէս 80 տարեկան էր երբ նոր սկսելու տեսիլքը ունեցաւ:

– Անորոշութիւնը կը յաղթահարուի: Մովսէսի տուած պատճառաբանութիւնները կը ցոլացնեն ապագայի անորոշութիւնները: Անորոշութեան առջեւ Աստուած կը վստահեցնէ թէ Ինք պիտի ընկերակցի մեզի եւ ոչ մէկ բան ընել պիտի տայ առանց միջոցը հայթայթելու:

4- Մովսէսի Նոր սկիզբը երկու բաներ կը պահանջէր.- Երկու պահանջքներ կան եթէ կ’ուզես իսկապէս Նոր սկիզբ մը ունենալ:

– Անցեալը պէտք է մոռնաս: Այն կապերը որոնք կան անցեալի հետ պէտք է արձակուին, որպէսզի յառաջանաս Աստուծոյ ապագայով: Ճաշակա՞ծ ես ջախջախուած երազներ, խզուած յարաբերութիւններ, դրժուած խոստումներ, որոնք քեզ Մադիամու երկրի հորին քով հասցուցած են: Մոռց’իր ու յառաջ գնա՛:

– Նոր սկիզբ մը ունենալու համար պէտք է սկսիս: Բոլոր բաներէն ետքը քայլ առնելու ես, շարունակէ գոյատեւել…:

– Միայն դուն եւ Աստուած գիտէք քու անցեալի ցաւդ: Ան գիտէ եւ պիտի օգնէ յաղթահարելու արգելքները, որոնք կը կաշկանդեն Նոր սկիզբ մը ունենալու: Նոր էջ մը թող ըլլայ կեանքիդ մէջ: Արտօնէ որ Աստուած արտադրէ Նոր սկիզբ մը Իր շնորհքին ու սիրոյն միջոցով:

© 2017 by Dikran Shanlian, Originally Published in «Բարի Լուր» Տարի 25,  Թիւ 226

Մաղաքեայ 3:8-10

Ո՞վ չ’ուզէր վերականգնիլ:

Բոլորս ալ կ’ուզենք վերականգնիլ. առողջութեամբ, տնտեսապէս, յարաբերութիւններով եւ հոգեւորապէս, նաեւ կ’ուզենք մեր հայրենիքն ու սփիւռքի գաղթօճախները տեսնել վերականգնուած:

Մաղաքեայ կը խօսի Իսրայէլի վերականգնման մասին, ուր օրինապաշտութեան հոգին կ’աճէր, անաստուածութիւնն ու բարոյական ապականութիւնը ամէն կողմ կը տիրէր,  ճերմակ եւ սեւ մեղքեր տարածուած էին:

Առողջութեան վերկականգման համար սնունդին, մարզանքին եւ քունին ուշադրութիւն կ’ընենք: Նիւթականին համար երկար ժամեր կ’աշխատինք, գործ կը փոխենք, եւ կամ աւելի ժամեր յատկացնելով երկու գործ կ’աշխատինք: Յարաբերութիւններու համար կը զիջինք, կը ներենք ու կը մոռնանք:

Արդեօք հոգեւոր վերականգնումի համար ի՞նչ կ’ընենք:

Մաղաքեայ երկու հզօր յոյսեր կը տեսնէ իր ազգին ու ժողովուրդին վերականգնման համար.- Յիսուս Քրիստոսի առաջին ու երկրորդ գալուստը (3:1,17:

Պատգամը ուղղուած է անձնասէր ու աշխարհասէր եկեղեցիին: Ե՞րբ է որ եկեղեցին անձնասէր եւ ու աշխարհասէր կ’ըլլայ…երբ առաջին տեղը Աստուծոյ չի տար:

Ուրեմն մարգարէին կոչը Աստուծոյ յանձնուիլն է: Այն հոգիով կամ չափով որ կը յանձնուինք, Աստուած կը խոստանայ նոյն հոգիով վերադարձնել:

Ա- Ամբողջութեամբ յանձնուիլ.- Աստուած կ’ըսէ, «Ինծի դարձէք», ինչո՞վ դառնանք – կողոպտելէն:Իրողութեան մէջ բաժին մը տալը հին օրերու կերպը չէր: Առաջին պտուղը տալով անոնք կ’ընդունէին որ ամբողջը Աստուծոյ կը պատկանի:

Բան մը ունենալու երկու կերպեր կան, կամ բացարձակ սեփականութիւն կ’ունենաս եւ կամ վերակացու եւ տնտես կ’ըլլաս:

Սաղմոսներուն մէջ Աստուած կ’ըսէ, «անտառի բոլոր գազանները եւ բլուրներու արջառները իմս են», իսկ Սաղմոս 24-ը «Տէրոջն է երկիր ու անոր լիութիւնը…»:

Յոբի մէջ երկինքի տակ ինչ որ կայ: Եզեկիէլի մէջ, գետը իմս է ես շինեցի , իսկ Անգեայի մէջ արծաթն ու ոսկին: Ուրեմն երբ գիտակից ենք այս ճշմարտութեան, կողոպտելը մեղք է ու այդ մեղքէն պէտք է հրաժարինք:

Ինչպէս Աբրահամ Իսահակը մատուցանեց Աստուծոյ, նոյն ձեւով ալ մենք պէտք է ընենք, միշտ յիշելով թէ Աստուած լերան վրայ իսկ վերադարցուց: Տասանորդը  նշան մըն է, անով ցոյց կու տանք թէ ինչ ու ունինք Աստուծոյ կը պատկանի:

Բ- Աստուծոյ խոստումը-օրհնութիւն.- «Երկինքի պատուհանները բանալ, թափել, այնպէս որ բաւական տեղ չ’ըլլայ»: Երբ յանձնուած կեանք մը կ’ապրիս, ներդրում կը կատարես, արդիւնքը՝ Աստուծոյ օրհնութիւնը կ’ունենաս: Երկինքը պիտի բացուի, արգելքները պիտի վերցուին եւ Իր լեցունութիւնը մեզի պիտի ըլլայ, ահա այս է խոստումը:

Անգամներ երկինքը բացուեցաւ, որպէզի ընդունի Եղիան եւ Ստեփանոսը, երկինքը բացուեցաւ ու Հոգին աղաւնիի կերպարանքով Յիսուսի վրայ իջաւ: Սակայն այս պարագային երկինքը կը բացուի որ առատօրէն տայ, այնքան օրհնէ, ըսենք,  ալ կը բաւէ, տեղ չի մնաց:

Մենք Աստուած մը կը պաշտենք, որ ոչ մէկ բան Իրեն կը պահէ, այլ  կու տայ…:

Օր մը Յովաս թագաւոր վախի ու դողի մէջ էր, եկաւ Եղիսէի: Մարգարէն պատուիրեց աղեղ ու նետեր առնել. իր ձեռքերը Յովասի ձեռքերուն վրայ դրաւ ու ըսաւ, «նետէ…փրկութեան նետ ըլլայ», նաեւ ըսաւ «նետերը առ ու գետինը զարկ»: Թագաւորը երեք անգամ զարկաւ: Մարգարէն բարկացաւ, թագաւորին քով անհաւատութիւն կար, եթէ հինգ կամ վեց անգամներ զարնէր՝ Աստուած թշնամիները (Ասորիները) պիտի հատցնէր:

Աբրահամի աղօթքը Սոդոմի համար պատասխանուեցաւ, մինչ աղօթքը կը շարունակուէր: Որբեայրիին իւղը չպակսեցաւ, մինչ կը հոսէր, կը գործածուէր ու կը բաժնէր: Աբրահամ կեցաւ, որբեայրին կեցաւ, թագաւորը կեցաւ, բայց ոչ Աստուած:

Ոչ մէկ ուրիշ տեղ եւ ոչ ուրիշ բանի համար Աստուած այսքան զօրաւոր խոստում չէ կատարած:

Ինչ որ կը բերես քուկդ չէ, ինչ որ կը պահես քուկդ չէ, հապա ամէն բան Աստուծոյ կը պատկանի:

Գ- «Զիս Փորձեցէք».- Ահաւասիկ հրաւէրը տրուած Աստուծոյ կողմէ Իր ժողովուրդին:

Դուն փորձէ կատարելով: Արդեօք Աստուծոյ ժողովուրդը, հաւատացեալը պիտի ընդու՞նի հրաւէրը, պիտի կատարէ՞ ճշմարտութիւնը, եւ հրաժարի՞ այս համայնատարած մեղքէն:

Ոմանք փշրանք կու տան, ոմանք մասնակի, ոմանք հիւանդ «ոչխարը», կաղն ու տկարը. բայց Աստուած ամբողջ հոտը կ’ուզէ:

Աստուած կ’արտօնէ որ դժուարութիւններ գան, ոչ թէ յուսահատելու այլ հրաւիրելու որպէսզի բարձր ու զօրաւոր հաւատք ունենանք:

Եթէ վստահինք Աստուծոյ ու շարժինք յառաջ երթալու, «կարմիր ծովեր» կը բացուին ու ամէն մէկ լեռ աստիճան կ’ըլլայ բարձրանալու: Փոթորիկները առջեւ երթալու պատճառ կ’ըլլան, իսկ կրակները կը զտեն ու շղթաներէդ կ’ազատագրեն:

Կ’ուզե՞ս Աստուած լաւագոյնը, եթէ այո, տուր քու լաւագոյնդ հաւատարմաբար, ու պիտի օրհնուիս:

© 2017 by Dikran Shanlian, Originally Published in «Բարի Լուր» Տարի 25,  Թիւ 224